Oικονομική κρίση και σχολική διαρροή.

Άρθρο

Αικατερίνη Γεροστεργίου

Πολιτικός επιστήμονας. Εκπαιδεύτρια ενηλίκων στα ΣΔΕ, τα ΚΔΒΜ, τις σχολές του ΟΑΕΔ.

5/12/2015

Η επιρροή της οικονομικής κρίσης που μαστίζει τη χώρα μας αλλά σκιάζει και την υπόλοιπη Ευρώπη είναι πολυεπίπεδη. Όταν όμως αυτή συνδέεται με τη νέα γενιά είναι ιδιαίτερα ανησυχητική.

Σύμφωνα με έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που δημοσιεύθηκε το 2013, τα έτη 2011 και 2012 παρατηρήθηκε αύξηση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου από τους μαθητές. Να σημειωθεί ότι το 2000 είχε παρατηρηθεί μείωση του φαινομένου της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Στατιστικής υπηρεσίας ο μέσος όρος της πρόωρης εγκατάλειψης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το 2012, ήταν 12,8%. Τόσο μεταξύ των χωρών μελών όσο και μεταξύ των φύλων υπάρχουν σημαντικές διαφοροποιήσεις. Ένα σημαντικό στοιχείο είναι αυτό που δείχνει τη διαφορά μεταξύ των παιδιών που είναι μετανάστες και των ντόπιων. Για τα παιδιά –μετανάστες το ποσοστό ανέρχεται κατά μέσο όρο στο 25% ενώ των γηγενών στο 11%. Όμως και εδώ υπάρχουν διαφοροποιήσεις. Στις χώρες που υπάρχουν σχετικές υποδομές για τους μετανάστες το ποσοστό είναι σαφώς μικρότερο.

Το σημαντικότερο στοιχείο της έρευνας είναι οι λόγοι για τους οποίους τα παιδιά εγκαταλείπουν πρόωρα το σχολείο.

1. Κοινωνικοοικονομικοί λόγοι. Τα παιδιά που προέρχονται από χαμηλά κοινωνικά και οικονομικά στρώματα σε συνδυασμό με συναισθήματα όπως ο φόβος και το άγχος της αποτυχίας συμβάλλουν στην πρόωρη εγκατάλειψη.
2. Η πείνα λόγω της φτώχειας και τα προβλήματα υγείας που συνδέονται με αυτή όπως ο κακός ύπνος οδηγούν στη σχολική αποτυχία και επομένως ενισχύουν την πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου. Σύμφωνα με έρευνα σε τέσσερα σχολεία στην Ιρλανδία το 18% των μαθητών συχνά, πολύ συχνά έως καθημερινά ήταν τόσο πεινασμένα που δεν μπορούσαν να παρακολουθήσουν τα σχολικό τους πρόγραμμα.
3. Η αγορά εργασίας. Σε χώρες όπως η Ελλάδα, η Ιρλανδία, η Ισπανία, που υπάρχει εργασία για άτομα με μειωμένα προσόντα η πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου είναι μεγαλύτερη σε σχέση με χώρες που συνδέουν την απασχόληση με αυξημένα προσόντα όπως η Γαλλία. Επιπλέον, οι νέοι αποθαρρύνονται να συνεχίσουν το σχολείο όταν διαπιστώνουν τα μεγάλα ποσοστά ανεργίας που υπάρχουν σε ανθρώπους με πολλά προσόντα, όπως στην Ισπανία.
4. Η αλλοτρίωση των κοινωνικών σχέσεων που εκδηλώνεται με τη διαμόρφωση ακραίων συμπεριφορών, όπως ο ρατσισμός στις διάφορες μορφές του και συμβάλλει με τη σειρά του σε ενδοσχολική βία οδηγεί τα παιδιά, εναντίον των οποίων ασκείται η βία, να εγκαταλείψουν το σχολείο.

Η οικονομική κρίση επομένως έχει σημαντική αρνητική επίδραση στην εκπαίδευση και το μέλλον των νέων ανθρώπων, οι οποίοι σηματοδοτούν το μέλλον της χώρας μας και της Ευρώπης. Στα πλαίσια αυτής πραγματικότητας, είναι αναγκαίο η πολιτεία -δήμοι, περιφέρειες, υπουργεία- να λάβει τα αναγκαία μέτρα για τη μείωση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου από τους νέους, όπως ορίζεται από την Ατζέντα 2020, και να ενισχύσει τις ε που δίνουν μια δεύτερη ευκαιρία για εκπαίδευση. Τα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας, με το ευέλικτο και προσαρμοσμένο στις ανάγκες των ενηλίκων εκπαιδευτικό πρόγραμμα, που παρέχουν απολυτήριο Γυμνασίου, είναι μια τέτοια δομή που δυστυχώς η πορεία τους είναι αναντίστοιχη των αναγκών που υπάρχουν.