«Οι προοδευτικές δυνάμεις πρέπει να συμπορευτούν»

ΛΟΥΚΑ Τ. ΚΑΤΣΕΛΗ
καθηγήτρια Πανεπιστημίου Αθηνών, πρώην υπουργός
«Οι προοδευτικές δυνάμεις πρέπει να συμπορευτούν»
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ | ΜΑΡΙΟΣ ΒΑΛΑΣΟΠΟΥΛΟΣ| ΕΦ.ΣΥΝ./
Η ολοκλήρωση της τέταρτης αξιολόγησης θα επιτρέψει να βγούμε από την «εντατική»,

Υπέρ της προγραμματικής ενότητας και της πολιτικής συμπόρευσης των προοδευτικών δυνάμεων τάσσεται η Λούκα Κατσέλη, η οποία πρόσφατα ανέλαβε να συντονίσει την πρωτοβουλία των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών για την καταπολέμηση των ανισοτήτων.
Σχολιάζοντας την πολιτική και οικονομική κατάσταση στη χώρα, υποστηρίζει ότι οδεύουμε στην έξοδο από την αυστηρή επιτήρηση και επανακτάται η ελπίδα ότι τα χειρότερα είναι πίσω μας.
• Η χώρα βρίσκεται σε μια κρίσιμη καμπή. Μετά από 8 χρόνια φτάνει η ώρα του τέλους των μνημονίων. Ωστόσο πόσο ρεαλιστικό σάς ακούγεται -με βάση και τις γνώσεις σας στα οικονομικά- το επιχείρημα της καθαρής εξόδου που υποστηρίζει η κυβέρνηση και το οποίο την ίδια ώρα αμφισβητεί καίρια η αντιπολίτευση;
Η ολοκλήρωση της τέταρτης αξιολόγησης θα επιτρέψει να βγούμε από την «εντατική». Η χώρα θα παραμείνει υπό καθεστώς αυξημένης παρακολούθησης, μέχρι να ανακάμψει πλήρως και να μπορέσει να πάρει οριστικά «εξιτήριο». Θα αποκτήσει μεγαλύτερο βαθμό ελευθερίας και αυτονομίας στην άσκηση πολιτικής, αλλά δεν θα μπορεί να ξεφύγει από το πλαίσιο των συμφωνημένων δημοσιονομικών στόχων.
Αυτό όμως που θα διαμορφώσει τις εξελίξεις είναι το κατά πόσο θα αρχίσει να εμπεδώνεται ένα κλίμα κανονικότητας, εμπιστοσύνης και θετικών προσδοκιών. Οι αγορές θα δώσουν τότε ψήφο εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία. Τρεις είναι οι καθοριστικοί παράγοντες: πρώτον, η σταθερότητα στο πολιτικό σύστημα, δεύτερον, η δέσμευση των κυρίαρχων πολιτικών δυνάμεων για την εφαρμογή συγκεκριμένων αναγκαίων μεταρρυθμίσεων στο πλαίσιο ενός ολοκληρωμένου και αξιόπιστου αναπτυξιακού σχεδίου και τρίτον, η απόφαση για αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους με τρόπο που να καθιστά πλέον τη διαχείρισή του ξεκάθαρα βιώσιμη.
• Αρκετές από τις δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί ξεπερνούν τη χρονική διάρκεια της λήξης του τρίτου προγράμματος. Είναι αυτό ή όχι ένα εμπόδιο στην όποια απόπειρα υλοποίησης ενός «δικού μας» αναπτυξιακού σχεδίου, όπως αυτό που επεξεργάζεται η κυβέρνηση;
Οι δημοσιονομικοί στόχοι και οι δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί θα πρέπει να ενταχθούν σ’ ένα μακροπρόθεσμο βιώσιμο αναπτυξιακό σχέδιο διεύρυνσης των παραγωγικών επενδύσεων και των εξαγωγών, στήριξης της μεταποιητικής δραστηριότητας, βελτίωσης της αποτελεσματικότητας του εκπαιδευτικού συστήματος και των κοινωνικών υπηρεσιών και ουσιαστικής αναβάθμισης της δημόσιας διοίκησης.
Οι επιλογές προτεραιοτήτων και μέσων ποτέ δεν είναι πολιτικά ουδέτερες. Κάθε μέτρο που προτείνεται συνήθως ωφελεί κάποιους και βλάπτει κάποιους άλλους. Η άσκηση οικονομικής και αναπτυξιακής πολιτικής δεν αποτελεί τεχνοκρατική διαδικασία αλλά βαθύτατα πολιτική. Επομένως τόσο η κυβέρνηση όσο και τα υπόλοιπα πολιτικά κόμματα έχουν ευθύνη να παρουσιάσουν και να αιτιολογήσουν τις διαφοροποιημένες προτάσεις τους με δέσμευση για την εφαρμογή τους στη βάση συγκεκριμένων στόχων, κόστους και χρονοδιαγραμμάτων υλοποίησης.
• Ενα θέμα που απασχολεί έντονα την κοινωνία σχετίζεται με τις ψηφισμένες περικοπές στις συντάξεις από 1/1/2019. Από την κυβέρνηση αφήνουν παράθυρο για τη μη εφαρμογή τους, επικαλούμενοι τα θετικά στοιχεία της οικονομίας. Το θεωρείτε εφικτό;
Η ανατροπή των ψηφισμένων πρόσθετων περικοπών των συντάξεων, που υπηρετούν συγκεκριμένους δημοσιονομικούς στόχους, μπορεί να επιδιωχθεί σε συνεννόηση και ύστερα από διαπραγμάτευση με τους δανειστές. Μακάρι οι προσπάθειες αυτές να ευοδωθούν.
• Σε πολιτικό επίπεδο, μετά από σχεδόν τρία χρόνια διακυβέρνησης από τον ΣΥΡΙΖΑ, πώς θα βαθμολογούσατε σε γενικές γραμμές τις επιδόσεις της κυβέρνησης και του Αλέξη Τσίπρα;
Το πιο θετικό βήμα που έγινε αυτά τα τρία χρόνια είναι ότι η κυβέρνηση, μέσα από ένα πλέγμα ελιγμών, τακτικών κινήσεων, συμβιβασμών, πρωτοβουλιών και ανατροπών κατόρθωσε να διαχειριστεί πολιτικά την οξυμένη κοινωνική δυσαρέσκεια και δυσπραγία από την αλόγιστη λιτότητα που επιβλήθηκε. Η χώρα μας δεν οδηγήθηκε σε ακραίες καταστάσεις και επιλογές. Αντίθετα, παρά τις μεγάλες δυσκολίες και αντιθέσεις, οδεύουμε στην έξοδο από την αυστηρή επιτήρηση των δανειστών μας, ενώ επανακτάται σιγά σιγά η ελπίδα ότι τα χειρότερα είναι πίσω μας.
• Στις εξελίξεις στον χώρο της σοσιαλδημοκρατίας μεγάλες αντιδράσεις προκάλεσε η παρέμβαση του επικεφαλής των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών στο Ευρωκοινοβούλιο, Ούντο Μπούλμαν, υπέρ της ενότητας των προοδευτικών δυνάμεων και κατά μιας μελλοντικής συγκυβέρνησης με τη Ν.Δ. Θεωρείτε λογική την απορριπτική στάση του Κινήματος Αλλαγής; Ποια η δική σας θέση;
Η προγραμματική ενότητα και η πολιτική συμπόρευση των προοδευτικών δυνάμεων αποτελούν αναγκαίες προϋποθέσεις για να ηττηθούν οι νεοφιλελεύθερες επιλογές που προάγουν την παντοδυναμία των αγορών και των ολίγων, τη διεύρυνση των ανισοτήτων, την απαξίωση του κοινωνικού κράτους, των ενεργών συλλογικοτήτων και των δημοκρατικών θεσμών καθώς και την πολιτική περιθωριοποίηση των πολιτών.
Αντίδραση σ’ αυτές τις πολιτικές είναι η έξαρση του λαϊκισμού, της ξενοφοβίας και του ρατσισμού. Αυτό όμως δεν μπορεί να επιτευχθεί ούτε με παλιές συνταγές, ούτε να αποτελεί προϊόν συμφωνιών κορυφής. Πρέπει να χτιστεί εξ αρχής με πολύ κόπο με τα μάτια στραμμένα στις μεγάλες προκλήσεις του μέλλοντος και στη βάση πλατιών κοινωνικών συμμαχιών.
• Πρόσφατα αναλάβατε συμπρόεδρος της ομάδας εργασίας των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών και Δημοκρατών με τίτλο «Προοδευτική Κοινωνία» και σκοπό την καταπολέμηση των ανισοτήτων. Μια πορεία προς μια αριστερή, αντι-νεοφιλελεύθερη ατζέντα θα ήταν ενδεχομένως μια λύση για να αντιστραφεί το αρνητικό κλίμα και οι άσχημες εκλογικές επιδόσεις;
Η Ευρώπη βιώνει σήμερα μια βαθύτατα αντι-συστημική πολιτική κρίση ως αποτέλεσμα κοντόφθαλμων νεοφιλελεύθερων πολιτικών επιλογών. Κλονίστηκε έτσι η εμπιστοσύνη μεγάλης μερίδας πολιτών, ιδιαίτερα μεσαίων εισοδηματικά στρωμάτων, στους θεσμούς της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας που απέτυχαν να προασπίσουν βασικά κοινωνικά δικαιώματα, όπως το δικαίωμα στην απασχόληση και σ’ ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης.
Η κρίση αυτή πυροδοτεί την ανασφάλεια, τη διεύρυνση των ανισοτήτων και την απονομιμοποίηση του ίδιου του ευρωπαϊκού εγχειρήματος και εντείνεται όσο οι ευρωπαϊκοί θεσμοί και το παραδοσιακό πολιτικό κατεστημένο, συμπεριλαμβανομένων των σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων, αδυνατούν να τη διαχειριστούν.
Το προοδευτικό διακύβευμα στην Ευρώπη είναι να επαναφέρουμε την ελπίδα αντιμετωπίζοντας την κρίση εκπροσώπησης που διαβρώνει τα θεμέλια του δημοκρατικού πολιτεύματος και του ευρωπαϊκού εγχειρήματος.
Καλούμεθα να απαντήσουμε σε πολύ συγκεκριμένες ερωτήσεις: Πώς θα παραχθεί νέος πλούτος στην ευρωπαϊκή οικονομία κάτω από καθεστώς παγκοσμιοποίησης και καταλυτικών τεχνολογικών αλλαγών, χωρίς να διευρυνθούν επικίνδυνα οι ανισότητες μεταξύ πολιτών και περιοχών; Πώς θα διαφυλαχθεί για τους Ευρωπαίους πολίτες το δικαίωμα στην εργασία και η ισότιμη πρόσβαση στην εκπαίδευση και σε ποιοτικές κοινωνικές υπηρεσίες;
Πώς θα ελεγχθεί αποτελεσματικά η υπερβολική συγκέντρωση δύναμης σε λίγες πολυεθνικές επιχειρήσεις, ιδιαίτερα δε στο χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο; Πώς θα διαχειριστούμε τις αυξανόμενες μεταναστευτικές ροές σε μια Ευρώπη που γερνάει; Πώς θα προασπίσουμε την οικονομική δημοκρατία στις αγορές και τη συμμετοχή, τη διαφάνεια και τη λογοδοσία στoύς ευρωπαϊκούς θεσμούς διακυβέρνησης; Πώς θα προστατεύσουμε το περιβάλλον και την αειφορία; Πώς θα προασπίσουμε τη δημοκρατία στον κόσμο των κοινωνικών δικτύων και των «fake news»; Τελικά τι σημαίνει «πρόοδος» στον 21ο αιώνα και για ποιους;
• Και η Επιτροπή τι ρόλο διαδραματίζει;
Η Επιτροπή των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών και Δημοκρατών για την καταπολέμηση των ανισοτήτων στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας για μια «Προοδευτική Κοινωνία», στην οποία έχω την τιμή να προεδρεύω μαζί με τον πρώην πρωθυπουργό της Δανίας, Πουλ Ράσμουσεν, φιλοδοξεί να καταθέσει μέχρι τον Νοέμβριο απόψεις και απαντήσεις στις πιο πάνω πιεστικές ερωτήσεις.
Επιζητεί έτσι να αναδείξει την ανάγκη δραστικής μείωσης των οικονομικών, κοινωνικών, περιβαλλοντικών και περιφερειακών ανισοτήτων στην Ευρώπη, κάτι που μπορεί να επιτευχθεί μέσα από προοδευτικές πολιτικές και πολιτικές δυνάμεις που είναι αποφασισμένες να τις υπηρετήσουν.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Η Λούκα Κατσέλη επικεφαλής των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών για την καταπολέμηση των ανισοτήτων
Συζητείται παράταση στον νόμο Κατσέλ