Προθεσμία εμφάνισης διαθήκης

Προθεσμία για εμφάνιση διαθήκης δεν υπάρχει. Ο νομοθέτης δεν αναφέρει συγκεκριμένο χρονικό πλαίσιο εντός του οποίου πρέπει να εμφανισθεί μία διαθήκη.

Ειδικότερα, κατά συνδυασμό των διατάξεων 807 ΚΠολΔ, και 1769ΑΚ, για τη δημοσίευση δημόσιας ή μυστικής ή έκτακτης διαθήκης, αρμόδιο είναι το Ειρηνοδικείο της περιφερείας που έχει την έδρα του ο συμβολαιογράφος που τη συνέταξε ή στον οποίο έχει κατατεθεί, ενώ για τη δημοσίευση ιδιόγραφης διαθήκης και την κήρυξη της  ως κυρίας, ο ειρηνοδίκης στον οποίο προσάγεται για να δημοσιευθεί.

Έτσι, αν πρόκειται για δημόσια διαθήκη, ο συμβολαιογράφος ο οποίος κατέχει διαθήκη, οφείλει, μόλις πληροφορηθεί το θάνατο του διαθέτη (ήτοι μόλις λάβει τη ληξιαρχική πράξη θανάτου του διαθέτη) και εντός ευλόγου χρονικού διαστήματος, να στείλει αντίγραφό της στον αρμόδιο ειρηνοδίκη ενώ αν πρόκειται για μυστική ή έκτακτη διαθήκη να παραδώσει το πρωτότυπο αυτής αυτοπροσώπως στο Ειρηνοδικείο της περιφερείας όπου έχει την έδρα του.
Επιπλέον, σε περίπτωση ιδιόγραφης διαθήκης, ο νόμος αναφέρει ρητά στα αρ. 1774 και 1775ΑΚ ότι ο κάτοχος ιδιόγραφης διαθήκης οφείλει, από τη στιγμή που θα πληροφορηθεί το θάνατο του διαθέτη να την εμφανίσει προς δημοσίευση είτε στον Ειρηνοδίκη της περιφερείας όπου είχε ο αποβιώσας την τελευταία κατοικία ή συνήθη διαμονή του, είτε στην περιφέρεια της δικής του διαμονής(του κατόχου).

Σημειώνεται δε, ότι εάν από υπαιτιότητα του κατόχου δεν παραδοθεί καθόλου ή επιβραδυνθεί η παράδοση της διαθήκης, γεννάται ευθύνη του κατόχου για αποζημίωση όσων υφίστανται ζημία κατ’ εφαρμογή των άρθρων 914, 330ΑΚ ενώ αν πληρούνται οι προϋποθέσεις του α.1860 παρ.5 ΑΚ, η παράλειψη αυτή θα αποτελέσει λόγο κληρονομικής αναξιότητας. Όταν ο κάτοχος ιδιόγραφης διαθήκης σκοπίμως δεν εκπληρώνει την υποχρέωσή του, υπέχει και ποινική ευθύνη εφόσον στοιχειοθετείται και το αδίκημα της υπεξαγωγής εγγράφου (222 και 242 παρ. 2ΠΚ). Ειδικά η παράλειψη του συμβολαιογράφου συνιστά και πειθαρχικό παράπτωμα κατά το άρ.40  ν. 670/1977.(ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ-ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ σελ.247 παρ. ΙΙΙ)

Περαιτέρω, όταν το δικαστήριο παραλάβει τη διαθήκη οφείλει να τη δημοσιεύσει αμέσως. Συνεπώς, η υποχρέωση δημοσίευσης της διαθήκης δε βαρύνει τον κάτοχό της αλλά την αρχή (συμβ/φο ή ελληνική προξενική αρχή εξωτερικού) στην οποία παραδόθηκε η διαθήκη του αποβιώσαντος.
Επιπλέον, η δημοσίευση της διαθήκης είναι απαραίτητη, όχι διότι επιφέρει ακυρότητα της διαθήκης (ΑΚ1779) αλλά διότι είναι απαραίτητη για να βεβαιωθούν οι κληρονόμοι του διαθέτη αφενός και αφετέρου διότι έτσι κινητοποιείται η προθεσμία για την αποποίησή της κληρονομίας (ΑΚ1847) ή για την προσβολή της διαθήκης ως άκυρης (ΑΚ1788).
Τέλος, η δημοσίευση της διαθήκης είναι απαραίτητη για την ενεργοποίηση της προθεσμίας δήλωσης του φόρου κληρονομίας από τους κληρονόμους καθώς αλλάζει ο υπολογισμός της αντικειμενικής αξίας των ακινήτων που έχουν κληρονομηθεί αναλόγως με το πότε δημοσιεύεται η διαθήκη (ν.2961/2001).