Κατάθλιψη και καρδιά

Του ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ ΣΤΕΦΑΝΑΔΗ, καθηγητή Καρδιολογίας, διευθυντή Α' Καρδιολογικής Κλινικής Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, «Ιπποκράτειο» ΓΝΑ, προέδρου Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, e-mail: chstefan@med.uoa.gr

Είναι ήδη γνωστό από πολλές μελέτες που έχουν διεξαχθεί στο εξωτερικό αλλά και στην Ελλάδα, ότι η κατάθλιψη αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης δυνητικά θανατηφόρων καρδιακών νοσημάτων, όπως το έμφραγμα του μυοκαρδίου.

Επιπλέον, τα άτομα που πάσχουν από καρδιακή ανεπάρκεια και κατάθλιψη έχουν περισσότερες εισαγωγές στα νοσοκομεία και αυξημένο ποσοστό θανάτων σε σχέση με τα αντίστοιχα άτομα χωρίς κατάθλιψη.

Σε μια πρόσφατη μελέτη που ανακοινώθηκε από το Πανεπιστήμιο της Γιούτα στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής διαπιστώθηκε ότι τα άτομα με στεφανιαία νόσο και κατάθλιψη έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να πάθουν καρδιακή ανεπάρκεια σε σχέση με τα άτομα που δεν πάσχουν από κατάθλιψη. Εκείνο, όμως, που ήταν ενδιαφέρον και περίεργο στην παραπάνω μελέτη ήταν η αποκάλυψη ότι η αγωγή με αντικαταθλιπτικά φάρμακα δεν μείωνε τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιακής ανεπάρκειας.

Συνολικά παρακολουθήθηκαν 13.700 ασθενείς με γνωστή στεφανιαία νόσο, οι οποίοι είχαν υποβληθεί σε καρδιακό καθετηριασμό για τεκμηρίωση της νόσου. Από ολόκληρο τον πληθυσμό, ένας στους 10 ασθενείς διαγνώστηκε ότι έπασχε από κατάθλιψη. Κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης, οι ερευνητές βρήκαν ότι οι ασθενείς με κατάθλιψη είχαν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρδιακής ανεπάρκειας. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, η επίπτωση της καρδιακής ανεπάρκειας στους ασθενείς με στεφανιαία νόσο χωρίς κατάθλιψη ήταν 3,6%, ενώ στους ασθενείς εκείνους με κατάθλιψη έφτανε το 16,4%. Περιέργως, δεν υπήρχε διαφορά στην επίπτωση της καρδιακής ανεπάρκειας μεταξύ των ασθενών με κατάθλιψη που ελάμβαναν αντικαταθλιπτική αγωγή και εκείνων χωρίς αγωγή. Επιπλέον, η μελέτη έδειξε ότι και άλλοι παράγοντες κινδύνου σχετίζονται με την κατάθλιψη και την καρδιακή ανεπάρκεια, όπως το κάπνισμα, η υπέρταση, η παχυσαρκία και ο σακχαρώδης διαβήτης. Αυτά τα στοιχεία επιβεβαίωσαν παλαιότερες ερευνητικές δουλειές που ανέφεραν ότι τα άτομα με κατάθλιψη είχαν πιο ανθυγιεινές συνήθειες, ενώ δυσκολεύονταν να ακολουθήσουν τις οδηγίες των ιατρών τους και να τηρήσουν τα προκαθορισμένα ραντεβού με αυτούς.

Τα ευρήματα της έρευνας δείχνουν ότι η κατάθλιψη είναι ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου για καρδιακή ανεπάρκεια στα άτομα με στεφανιαία νόσο. Επιπλέον, υποδεικνύουν ότι οι θεράποντες ιατροί πρέπει να έχουν πάντα στο μυαλό τους ότι με τη χορήγηση αντικαταθλιπτικής αγωγής μπορεί να βελτιώνονται τα συμπτώματα της κατάθλιψης στους ασθενείς τους, δεν μειώνεται όμως ο κίνδυνος εμφάνισης καρδιακής ανεπάρκειας. Αυτό, ενδεχομένως, να είναι αποτέλεσμα του ανθυγιεινού τρόπου ζωής που παρατηρείται στα άτομα με κατάθλιψη. Φυσικά, περαιτέρω μελέτες είναι απαραίτητες για να επιβεβαιωθούν τα αποτελέσματα των ερευνητών του Πανεπιστημίου της Γιούτα και να αναγνωριστεί ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος συνολικής αντιμετώπισης των ασθενών με στεφανιαία νόσο και κατάθλιψη. Εντούτοις, για την ώρα, δεδομένου ότι δεν υπάρχουν άλλα στοιχεία, πρέπει να τονιστεί και να υπογραμμιστεί η σημασία της αλλαγής των κακών συνηθειών. Δηλαδή, είναι αναγκαία όχι μόνο η συστηματική λήψη της φαρμακευτικής αγωγής, αλλά και η διακοπή του καπνίσματος, η καθημερινή άσκηση, η μείωση του σωματικού βάρους και η δραστική ρύθμιση της πίεσης, της χοληστερίνης και του σακχάρου.