Ρομά και ντόπιοι σπάνε τα στερεότυπα

Σε ένα μικρό κτίσμα, το Ιατροκοινωνικό Κέντρο του Δήμου Βόλου, μαθαίνουν Αγγλικά και να χρησιμοποιούν λάπτοπ

Του Θαναση Tσιγγανα

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ. Το χαμηλό σπιτάκι όπου στεγάζεται το Ιατροκοινωνικό Κέντρο του Δήμου Βόλου στη συνοικία της Αγίας Παρασκευής δεν έχει εξωτερικά τίποτε το ιδιαίτερο. Είναι ένα κτίσμα όπως τα περισσότερα της περιοχής, με δύο μικρές αίθουσες κι ένα ιατρείο όπου ο γιατρός Γιώργος Λύκας, η ψυχολόγος Μαρία Αποστολίδη και ο κοινωνιολόγος Γιάννης Μπαρνασάς δέχονται καθημερινά παιδιά και ενήλικες της κοινότητας των Ρομά, οι οποίοι έχουν αναδείξει το μικρό κτίσμα σε έδρα διασύνδεσης με τις κοινωνικές δομές της πόλης του Βόλου.

Είναι δύσκολο να πιστέψεις ότι αυτός ο μικρός ισόγειος χώρος απέσπασε ευρωπαϊκό βραβείο. Κι όμως. Στο Ιατροκοινωνικό Κέντρο μαθαίνουν οι τσιγγάνοι να μιλούν αγγλικά και να χρησιμοποιούν λάπτοπ. Αλλοτε γίνεται εντευκτήριο κι άλλοτε παιδική χαρά. Ιατρείο ή σχολείο. Ατελιέ ζωγραφικής και σκηνή θεατρικής ομάδας τσιγγανόπουλων.

Πριν από λίγες ημέρες, στο Στρασβούργο, οι εκπρόσωποι της θεσσαλικής πόλης στάθηκαν δίπλα σε εκπροσώπους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης των Μόσταρ και Πριγέντορ της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης και της βουλγαρικής Λομ και βραβεύτηκαν από το Συμβούλιο της Ευρώπης για προσπάθειες που καταβάλλουν για την ένταξη των Ρομά στις τοπικές κοινωνίες.

Μήνυμα

Στις τέσσερις βαλκανικές πόλεις που διακρίθηκαν με τις δράσεις τους ανάμεσα σε 22, το Συμβούλιο, απένειμε τα βραβεία «Dosta», που στα ρομά σημαίνει «αρκετά!» στέλνοντας μέσω του Κογκρέσου των Τοπικών και Περιφερειακών Αρχών μήνυμα σε όλη την Ευρώπη:
«Αρκετά με τις προκαταλήψεις. Αρκετά με τις διακρίσεις
«Το βραβείο αυτό», είπε ο δήμαρχος του Βόλου κ. Αλέκος Βούλγαρης μιλώντας στην τελετή παραλαβής, είναι η αναγνώριση της προσπάθειας πέντε χρόνων αλλά και η ενθάρρυνση να συνεχίσουμε για την ανάπτυξη πιο αποτελεσματικών πολιτικών που θα διασφαλίζουν τη συμμετοχή των τσιγγάνων στην κοινωνική και οικονομική ζωή της πόλης».

Οι συνθήκες διαμονής, η υγειονομική κατάσταση, η εκπαίδευση και η εργασία είναι οι τέσσερις βασικοί πυλώνες τους οποίους βελτίωσε ο Δημοτικός Οργανισμός Υγείας και Κοινωνικών Θεμάτων (ΔΟΥΚ) του Βόλου αλλάζοντας την όψη του συνοικισμού των Ρομά της Αγίας Παρασκευής. Μέσα σε πέντε χρόνια η αριστερή πλευρά του ποταμού Κραυσίδωρα όπου κατοικούν 650 Ρομά, πέντε χιλιόμετρα από το κέντρο του Βόλου, άλλαξε πρόσωπο. Οι παράγκες, οι σωροί των άχρηστων υλικών και οι λασπόδρομοι έδωσαν τη θέση τους σε ασφαλτοστρωμένους φωτισμένους δρόμους και δίκτυο αποχέτευσης με τη βοήθεια των ίδιων των Ρομά. Οπως ανέφεραν μιλώντας στην «Κ» η πρόεδρος του ΔΟΥΚ κ. Ντίνα Παπαστεφάνου και ο διευθυντής του κ. Γ. Γρηγορίου, πάνω από 170 οικογένειες, εγκατεστημένες εκεί τα τελευταία 50 χρόνια πήραν άτοκα δάνεια (35 πέρυσι) και έχτισαν 120 νέα σπίτια. Προγράμματα Αγωγής υγείας, ημερίδες ευαισθητοποίησης, επιδοτήσεις, ιατρικές και υγειονομικές παρεμβάσεις των υπηρεσιών στη συνοικία, συμμετοχή σε ευρωπαϊκά προγράμματα, δράσεις δικτύωσης με την υπόλοιπη πόλη και με άλλους δήμους βρήκαν αποδοχή. Οι γάμοι, τα βαφτίσια, οι αρραβώνες ντόπιων και τσιγγάνων καταρρίπτουν τα στερεότυπα.

«Ακόμα μένουν πολλά να γίνουν...»

Το σημαντικό για τους τσιγγάνους της περιοχής της Αγίας Παρασκευής Βόλου δεν είναι το βραβείο που απέσπασε με τις παρεμβάσεις του ο δήμος. Οι περισσότεροι άλλωστε δεν το γνωρίζουν.

«Το σημαντικότερο είναι ότι εδώ υπάρχει συνέχεια. Οτι αυτό που ξεκίνησε το 2004 θα συνεχιστεί, καθώς υπάρχουν και άλλοι που τώρα βρίσκουν τον δρόμο για να συμμετέχουν στα προγράμματα του δήμου και του υπουργείου, αλλά και τα άλλα των μη κυβερνητικών οργανώσεων», λέει ο διαμεσολαβητής μεταξύ του Δήμου Βόλου και των Ρομά, κ. Λάμπρος Δημόπουλος.

Τσιγγάνος ο ίδιος, 46 ετών, με 22 εγγόνια, δείχνει τον οικισμό και κάνει... διακρίσεις σε σπίτια ομοφύλων του. «Εδώ η κόρη τελειώνει φιλόλογος εκεί, ο γιος μηχανολόγος μηχανικός» και ο κοινωνικός αποκλεισμός, η γκετοποίηση πηγαίνουν σιγά - σιγά στο... περιθώριο.

Η οδός Μητροπολίτη Ιωακείμ ανάμεσα στο ποτάμι του Κραυσίδωνα και τον οικισμό δεν διαφέρει πια από τους άλλους δρόμους του Βόλου. «Δεκαοχτώ Ρομά σε ένα δώμα» εξακολουθεί να ισχύει για τον κ Δημ. Ευθυμίου, που περιμένει να εγκριθεί το δάνειο. Αλλες 16 άστεγες οικογένειες θα αποκτήσουν σύντομα οικόπεδο σε έκταση που αγοράστηκε με πόρους του υπουργείου Εσωτερικών.

«Ο κόσμος πήγε στο Διάστημα κι εμείς δεν κάνει να μιλάμε για τσαντίρια και παραπήγματα», δηλώνει ο κ. Γ. Παναγιώτου. «Σίγουρα πολλά άλλαξαν από τον καιρό που κουβαλούσαμε τον άρρωστο στα χέρια ώς απέναντι στην Ιωλκού, αλλά ακόμα μένουν πολλά να γίνουν» για την Αθανασία Τζίκα, μία από τις γυναίκες του οικισμού που παντρεύτηκε τσιγγάνο. «Χρειαζόμαστε παιδική χαρά, γήπεδο και άλλα σπίτια και δουλειές, είμαστε πολλοί. Αλλά σήμερα τουλάχιστον το ασθενοφόρο δεν σταματάει στην απέναντι πλευρά του ποταμού. Εχουμε δρόμους για να φτάνει και σε μας».