Γράφει ο Κυριάκος Βιρβιδάκης
(28 Σεπτεμβρίου & 5 Οκτωβρίου 1994)
Η παχυσαρκία είναι μια διαιτητική διαταραχή της οποίας η συχνότητα αυξάνει συνεχώς στα παιδιά και τους εφήβους. Διάφορες παθολογικές καταστάσεις σχετίζονται με την παχυσαρκία των εφήβων και συμπεριλαμβάνουν υπέρταση, αναπνευστική νόσο, διάφορες ορθοπεδικές διαταραχές, σακχαρώδη διαβήτη και αύξηση των λιπιδίων του αίματος. Ο κίνδυνος για την υγεία παραμένει για πολλά χρόνια. Σε πρόσφατη μελέτη βρέθηκε ότι η παχυσαρκία κατά τη διάρκεια της εφηβείας συνδέεται με μακροχρόνια αύξηση της θνησιμότητας στους άντρες και μειωμένη λειτουργική ικανότητα στις ηλικιωμένες γυναίκες.
Ένα από τα πλέον εντυπωσιακά στοιχεία τα σχετικά με την παχυσαρκία είναι η ισχυρή αντίστροφη σχέση της με την κοινωνικοοικονομική κατάσταση, ιδιαίτερα των γυναικών, στις ανεπτυγμένες χώρες. Τι είναι όμως υπεύθυνο γι’ αυτή τη σχέση; Υπάρχουν τουλάχιστον τρεις πιθανότητες: η παχυσαρκία να επηρεάζει την κοινωνικοοικονομική κατάσταση, η κοινωνικοοικονομική κατάσταση να επηρεάζει την παχυσαρκία ή ένας κοινός παράγοντας ή παράγοντες να επηρεάζουν και την παχυσαρκία και την κοινωνικοοικονομική κατάσταση.
Νέα ισχυρά στοιχεία για την επίδραση της παχυσαρκίας στην κοινωνικοοικονομική κατάσταση παρουσιάστηκαν σε πρόσφατη μελέτη στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Η μελέτη αφορούσε 10.039 άτομα ηλικίας 16 έως 24 ετών το 1981 τα οποία ελέγχθηκαν τότε και ξανά το 1988. Οι ερευνητές βρήκαν ότι κατά τη διάρκεια των επτά ετών, οι παχύσαρκες γυναίκες παντρεύτηκαν σπανιότερα, είχαν χαμηλότερα εισοδήματα και πήγαν λιγότερα χρόνια στο σχολείο. Παρόμοιες αλλά ασθενέστερες τάσεις βρέθηκαν μεταξύ των αντρών. Η μελέτη αυτή αποτελεί μια πολύτιμη επιβεβαίωση αλλά και επέκταση των παλαιοτέρων μελετών οι οποίες ανέφεραν την ίδια επίδραση.
Η άποψη ότι η παχυσαρκία επηρεάζει την κοινωνικοοικονομική κατάσταση σε καμία περίσταση δε συγκρούεται με την ιδέα ότι η κοινωνικοοικονομική κατάσταση επηρεάζει την παχυσαρκία και η μελέτη των Αμερικανών ερευνητών ενισχύει επίσης αυτή τη θεωρεία. Στην αρχική εκτίμηση του 1981 η κοινωνικοοικονομική κατάσταση της οικογένειας (μόρφωση των γονέων) ήταν σημαντικά χαμηλότερη μεταξύ των παχύσαρκων από ότι μεταξύ των μη παχύσαρκων ατόμων. Παλαιότερες μελέτες της κοινωνικοοικονομικής κατάστασης των γονέων είχαν δείξει ότι αυτή είχε ισχυρή σχέση με την επικράτηση της παχυσαρκίας στην ενήλικο ζωή. Επιπλέον σε δυο μεγάλες μελέτες από την Αγγλία η κοινωνικοοικονομική κατάσταση κατά την παιδική ηλικία προέλεγε την ανάπτυξη της παχυσαρκίας κατά την ενήλικο ζωή. Η ισχυρότερη ένδειξη της επίδρασης της κοινωνικής τάξης των γονέων στον δείκτη μάζας του σώματος των παιδιών προέρχεται πιθανώς από μια μελέτη υιοθεσίας στη Δανία στην οποία βρέθηκε αρνητική συσχέτιση μεταξύ της κοινωνικής τάξης των θετών γονέων και τον δείκτη μάζας του σώματος του υιοθετημένου παιδιού. Δεν υπήρχε όμως σχέση μεταξύ του δείκτη μάζας του σώματος των θετών γονέων και του υιοθετημένου παιδιού.
Η απλούστερη εξήγηση αυτών των ευρημάτων είναι ότι η σχέση της παχυσαρκίας και της κοινωνικοοικονομικής κατάστασης είναι διπλής κατεύθυνσης. Όμως κάτι κάνει τα πράγματα περισσότερο περίπλοκα. Μήπως υπάρχει κάποιος άλλος παράγοντας ή παράγοντες οι οποίοι θα μπορούσαν να επηρεάσουν και την παχυσαρκία και την κοινωνικοοικονομική κατάσταση; Ένα παράδειγμα κοινού παράγοντα είναι η κληρονομικότητα. Είναι τώρα πλέον φανερό ότι γενετικοί παράγοντες επηρεάζουν την παχυσαρκία. Αυτό όμως το οποίο είναι λιγότερο γνωστό είναι ότι γενετικοί παράγοντες μπορεί επίσης να επηρεάζουν την κοινωνικοοικονομική κατάσταση. Η μελέτη των υιοθετημένων Δανών έδειξε ότι η κοινωνικοοικονομική κατάσταση των βιολογικών γονέων επηρέασε την κοινωνικοοικονομική κατάσταση των παιδιών τους, με τα οποία δεν είχαν καμία επαφή, πιθανώς μέσω γενετικής συμβολής του δείκτη νοημοσύνης. Αυτή η μελέτη έδειξε επίσης ότι η κοινωνικοοικονομική κατάσταση των βιολογικών γονέων επηρέασε τον δείκτη σωματικής μάζας των υιοθετημένων ενηλίκων ακόμα και όταν έγινε διόρθωση για την κοινωνικοικονομική κατάσταση των υιοθετημένων.
Η πιθανότητα ή μάλλον η δυνατότητα κάποιος κοινός παράγοντας ή παράγοντες να επηρεάζουν την παχυσαρκία και την κοινωνικοοικονομική κατάσταση κάνει τα πράγματα περισσότερο περίπλοκα.
Γιατρός-Βουλευτής
(28 Σεπτεμβρίου & 5 Οκτωβρίου 1994)
Η παχυσαρκία είναι μια διαιτητική διαταραχή της οποίας η συχνότητα αυξάνει συνεχώς στα παιδιά και τους εφήβους. Διάφορες παθολογικές καταστάσεις σχετίζονται με την παχυσαρκία των εφήβων και συμπεριλαμβάνουν υπέρταση, αναπνευστική νόσο, διάφορες ορθοπεδικές διαταραχές, σακχαρώδη διαβήτη και αύξηση των λιπιδίων του αίματος. Ο κίνδυνος για την υγεία παραμένει για πολλά χρόνια. Σε πρόσφατη μελέτη βρέθηκε ότι η παχυσαρκία κατά τη διάρκεια της εφηβείας συνδέεται με μακροχρόνια αύξηση της θνησιμότητας στους άντρες και μειωμένη λειτουργική ικανότητα στις ηλικιωμένες γυναίκες.
Ένα από τα πλέον εντυπωσιακά στοιχεία τα σχετικά με την παχυσαρκία είναι η ισχυρή αντίστροφη σχέση της με την κοινωνικοοικονομική κατάσταση, ιδιαίτερα των γυναικών, στις ανεπτυγμένες χώρες. Τι είναι όμως υπεύθυνο γι’ αυτή τη σχέση; Υπάρχουν τουλάχιστον τρεις πιθανότητες: η παχυσαρκία να επηρεάζει την κοινωνικοοικονομική κατάσταση, η κοινωνικοοικονομική κατάσταση να επηρεάζει την παχυσαρκία ή ένας κοινός παράγοντας ή παράγοντες να επηρεάζουν και την παχυσαρκία και την κοινωνικοοικονομική κατάσταση.
Νέα ισχυρά στοιχεία για την επίδραση της παχυσαρκίας στην κοινωνικοοικονομική κατάσταση παρουσιάστηκαν σε πρόσφατη μελέτη στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Η μελέτη αφορούσε 10.039 άτομα ηλικίας 16 έως 24 ετών το 1981 τα οποία ελέγχθηκαν τότε και ξανά το 1988. Οι ερευνητές βρήκαν ότι κατά τη διάρκεια των επτά ετών, οι παχύσαρκες γυναίκες παντρεύτηκαν σπανιότερα, είχαν χαμηλότερα εισοδήματα και πήγαν λιγότερα χρόνια στο σχολείο. Παρόμοιες αλλά ασθενέστερες τάσεις βρέθηκαν μεταξύ των αντρών. Η μελέτη αυτή αποτελεί μια πολύτιμη επιβεβαίωση αλλά και επέκταση των παλαιοτέρων μελετών οι οποίες ανέφεραν την ίδια επίδραση.
Η άποψη ότι η παχυσαρκία επηρεάζει την κοινωνικοοικονομική κατάσταση σε καμία περίσταση δε συγκρούεται με την ιδέα ότι η κοινωνικοοικονομική κατάσταση επηρεάζει την παχυσαρκία και η μελέτη των Αμερικανών ερευνητών ενισχύει επίσης αυτή τη θεωρεία. Στην αρχική εκτίμηση του 1981 η κοινωνικοοικονομική κατάσταση της οικογένειας (μόρφωση των γονέων) ήταν σημαντικά χαμηλότερη μεταξύ των παχύσαρκων από ότι μεταξύ των μη παχύσαρκων ατόμων. Παλαιότερες μελέτες της κοινωνικοοικονομικής κατάστασης των γονέων είχαν δείξει ότι αυτή είχε ισχυρή σχέση με την επικράτηση της παχυσαρκίας στην ενήλικο ζωή. Επιπλέον σε δυο μεγάλες μελέτες από την Αγγλία η κοινωνικοοικονομική κατάσταση κατά την παιδική ηλικία προέλεγε την ανάπτυξη της παχυσαρκίας κατά την ενήλικο ζωή. Η ισχυρότερη ένδειξη της επίδρασης της κοινωνικής τάξης των γονέων στον δείκτη μάζας του σώματος των παιδιών προέρχεται πιθανώς από μια μελέτη υιοθεσίας στη Δανία στην οποία βρέθηκε αρνητική συσχέτιση μεταξύ της κοινωνικής τάξης των θετών γονέων και τον δείκτη μάζας του σώματος του υιοθετημένου παιδιού. Δεν υπήρχε όμως σχέση μεταξύ του δείκτη μάζας του σώματος των θετών γονέων και του υιοθετημένου παιδιού.
Η απλούστερη εξήγηση αυτών των ευρημάτων είναι ότι η σχέση της παχυσαρκίας και της κοινωνικοοικονομικής κατάστασης είναι διπλής κατεύθυνσης. Όμως κάτι κάνει τα πράγματα περισσότερο περίπλοκα. Μήπως υπάρχει κάποιος άλλος παράγοντας ή παράγοντες οι οποίοι θα μπορούσαν να επηρεάσουν και την παχυσαρκία και την κοινωνικοοικονομική κατάσταση; Ένα παράδειγμα κοινού παράγοντα είναι η κληρονομικότητα. Είναι τώρα πλέον φανερό ότι γενετικοί παράγοντες επηρεάζουν την παχυσαρκία. Αυτό όμως το οποίο είναι λιγότερο γνωστό είναι ότι γενετικοί παράγοντες μπορεί επίσης να επηρεάζουν την κοινωνικοοικονομική κατάσταση. Η μελέτη των υιοθετημένων Δανών έδειξε ότι η κοινωνικοοικονομική κατάσταση των βιολογικών γονέων επηρέασε την κοινωνικοοικονομική κατάσταση των παιδιών τους, με τα οποία δεν είχαν καμία επαφή, πιθανώς μέσω γενετικής συμβολής του δείκτη νοημοσύνης. Αυτή η μελέτη έδειξε επίσης ότι η κοινωνικοοικονομική κατάσταση των βιολογικών γονέων επηρέασε τον δείκτη σωματικής μάζας των υιοθετημένων ενηλίκων ακόμα και όταν έγινε διόρθωση για την κοινωνικοικονομική κατάσταση των υιοθετημένων.
Η πιθανότητα ή μάλλον η δυνατότητα κάποιος κοινός παράγοντας ή παράγοντες να επηρεάζουν την παχυσαρκία και την κοινωνικοοικονομική κατάσταση κάνει τα πράγματα περισσότερο περίπλοκα.
Γιατρός-Βουλευτής
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου