όσα η οδοντιατρική σήμερα μπορεί να κάνει
	Ο οδοντίατρος μου ισχυρίζεται ότι έχω 5 χαλασμένα δόντια, αλλά εγώ ούτε πονάω ούτε βλέπω κάποια τρύπα σ' αυτά. Τι συμβαίνει; Ο οδοντίατρος μου, μου έχει πεί ότι έχω κάποια χαλασμένα δόντια κι επιμένει να τα φτιάξω. Ωστόσο από τη μιά δεν με πονάνε κι από την άλλη αυτό τον καιρό μαζεύω χρήματα για να αγοράσω καινούριο αυτοκίνητο. Πειράζει να αναβάλλω την οδοντιατρική θεραπεία για κάποιο διάστημα; Χρειάστηκε να κάνω εξαγωγή ενός δοντιού. Ο οδοντίατρος μου επιμένει ότι πρέπει να το αντικαταστήσω με μια γέφυρα. Είναι απαραίτητο; Εγώ νομίζω ότι και με ένα δόντι λιγότερο μασάω μια χαρά. Εξάλλου είναι πίσω, οπότε δεν φαίνεται. Τι να κάνω; Μπορείτε να μου εξηγήσετε τους όρους γέφυρα και στεφάνη; Από τι υλικά κατασκευάζονται οι στεφάνες και οι γέφυρες; Πλεονεκτεί κάποιο απ' αυτά; Στο παρελθόν είχα κάνει σφραγίσματα σε μπροστινά δόντια. Ενώ αρχικά το χρώμα τους ταίριαζε απόλυτα με τα δόντια μου, με τα χρόνια έχουν αποκτήσει μια σκούρα απόχρωση. Διορθώνεται αυτό; Τα μπροστινά μου δόντια επάνω, απέχουν μεταξύ τους. Υπάρχει άλλος τρόπος να το διορθώσω εκτος από την Ορθοδοντική; Στο στόμα μου έχω πολλά μεταλικά σφραγίσματα. Ορισμένα απ' αυτά είναι αρκετά παλιά κι έχουν μαυρίσει. Η εικόνα τους με ενοχλεί και σκέφτομαι να τα αντικαταστήσω με "άσπρα" σφραγίσματα. Υπάρχει κάτι που θα έπρεπε να ξέρω πριν το αποφασίσω; Γίνονται σφραγίσματα από πορσελάνη; Τις τελευταίες μέρες έχω έντονο πρόβλημα με κάποιο δόντι μου. Πονάει αφόρητα, ενώ από χθες έχει πρηστεί το μάγουλο μου στο σημείο αυτό. Τι συμβαίνει; Τα δόντια μου είναι κίτρινα. Υπάρχει τρόπος να τα λευκάνω; Γιατί οι φρονιμίτες μου δεν έχουν βγει ακόμα παρ' όλο που είμαι 30 ετών; Πότε ένα δόντι θεωρείται καταδικασμένο; Ο οδοντίατρος μου ισχυρίζεται ότι έχω 5 χαλασμένα δόντια, αλλά εγώ ούτε πονάω ούτε βλέπω κάποια τρύπα σ' αυτά. Τι συμβαίνει; Ο οδοντίατρος σας είναι σε θέση να αναγνωρίσει ένα τερηδονισμένο (χαλασμένο) δόντι πολύ πριν από εσάς. Εκτός από την οπτική εξέταση των δοντιών χρησιμοποιεί ειδικά εργαλεία και ακτινογραφίες, οι οποίες παρέχουν πολλά στοιχεία για την υγεία των δοντιών και του περιοδοντίου (των ιστών που στηρίζουν και περιβάλλουν τα δόντια). Για να το καταλάβετε καλύτερα θα πούμε μερικά πράγματα γύρω από την τερηδόνα. Τερηδόνα λέμε την απασβεστίωση των δοντιών από οξέα που παράγονται από μικρόβια του στόματος. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι η αδαμαντίνη αρχικά και η οδοντίνη μετέπειτα διαλύονται από τα οξέα αυτά. Τα πρώτα σημεία που προσβάλλονται είναι οι σχισμές και οι αύλακες της μασητικής επιφάνειας των δοντιών. Ρίχνοντας μια ματιά στον καθρέπτη είναι εύκολο να τις αναγνωρίσετε σαν κιτρινωπές σχισμές. Αν φαίνονται έντονα "μαυρισμένες" σημαίνει ότι έχουν προσβληθεί από τερηδόνα. Η τερηδόνα δεν προκαλεί κάποια κοιλότητα (τρύπα) αμέσως. Αρχικά διαλύει την αδαμαντίνη και στη συνέχεια επεκτείνεται στην (πιο μαλακή) οδοντίνη, την οποία διαλύει πολύ ευκολότερα και σε μεγαλύτερη έκταση. Οταν η οδοντίνη διαλυθεί σημαντικά, τα εξωτερικά τοιχώματα της αδαμαντίνης, που την περιβάλλουν, σπάζουν κι εσείς βλέπετε μια νέα κοιλότητα σε κάποιο δόντι. Καταλαβαίνετε ότι αυτό είναι ήδη ένα προχωρημένο στάδιο, που πιθανότατα θα συνοδεύεται από πόνο. Ο οδοντίατρος σας έχει την δυνατότητα να αναγνωρίσει ένα τερηδονισμένο δόντι σε πολύ πιο πρώιμο στάδιο και να το αποκαταστήσει με ένα μικρό σφράγισμα. Εκτός από τις σχισμές της μασητικής επιφάνειας η τερηδόνα ξεκινάει από τις πλάγιες επιφάνειες των δοντιών, εκεί όπου το ένα δόντι ακουμπάει με το άλλο. Είναι πολύ πιό "ύπουλη" μορφή μια και γίνεται πολύ πιο δύσκολα αντιληπτή από εσάς. Οι ακτινογραφίες των δοντιών είναι ο καλύτερος τρόπος για να διαγνωστούν τέτοιες τερηδόνες νωρίς. Γενικά μην αμφισβητείτε την διάγνωση του οδοντίατρου σας. Είναι ο ειδικός που μπορεί να επισημάνει πολλά προβλήματα σε αρχικό στάδιο και να τα αντιμετωπίσει έγκαιρα, απαλλάσοντας σας από δυσκολότερες και πιό επίπονες καταστάσεις. Ο οδοντίατρος μου, μου έχει πεί ότι έχω κάποια χαλασμένα δόντια κι επιμένει να τα φτιάξω. Ωστόσο από τη μιά δεν με πονάνε κι από την άλλη αυτό τον καιρό μαζεύω χρήματα για να αγοράσω καινούριο αυτοκίνητο. Πειράζει να αναβάλλω την οδοντιατρική θεραπεία για κάποιο διάστημα; Ενα αυτοκίνητο είναι απαραίτητο σε όλους μας κι όταν είναι καινούριο είναι μια ιδιαίτερη χαρά. Προσέξτε όμως μήπως η αναβολή της θεραπείας των δοντιών σας στοιχίσει πολύ περισσότερο τελικά. Ενα δόντι που σήμερα φτιάχνεται με ένα σφράγισμα, ίσως αύριο χρειαστεί απονεύρωση, μια ανασύσταση με άξονα και μια στεφάνη ("θήκη") για να το προστατεύσει. Επίσης αν το δόντι αυτό χαθεί θα χρειαστείτε μια γέφυρα. Ολα αυτά είναι θεραπείες με κόστος πολλαπλάσιο του κόστους ενός σφραγίσματος, απαιτούν πολύ περισσότερο χρόνο, τα παραμελημένα δόντια μπορεί να σας προκαλέσουν πολύ πόνο κι επιβαρύνετε την υγεία του στόματος σας πολύ περισσότερο. Εξάλλου ένα δόντι με ένα μικρό σφράγισμα είναι πολύ πιο "υγιές" από ένα απονευρωμένο δόντι, με άξονες ή οτιδήποτε άλλο. Χρειάστηκε να κάνω εξαγωγή ενός δοντιού. Ο οδοντίατρος μου επιμένει ότι πρέπει να το αντικαταστήσω με μια γέφυρα. Είναι απαραίτητο; Εγώ νομίζω ότι και με ένα δόντι λιγότερο μασάω μια χαρά. Εξάλλου είναι πίσω, οπότε δεν φαίνεται. Τι να κάνω; Σίγουρα μπορείτε και μασάτε με ένα δόντι λιγότερο κι εφόσον είναι πίσω, δεν αλλοιώνεται και το χαμόγελο σας. Ομως ο οδοντίατρος έχει δίκιο. Το στόμα μας είναι ένα αδιάσπαστο σύνολο διαφορετικών στοιχείων: δόντια, ούλα, γνάθοι, αρθρώσεις, γλώσσα, χείλη. Ολα αυτά επηρεάζουν κι επηρεάζονται το ένα από το άλλο. Βγάζοντας ένα δόντι χάνεται η ισορροπία του συστήματος, το οποίο δεν θα παραμείνει στατικό αλλά θα προσπαθήσει να ισορροπήσει σε μια νέα κατάσταση. Το πρώτο που θα συμβεί είναι να στραβώσουν τα διπλανά δόντια, προσπαθώντας να κλέισουν το κενό. Ταυτόχρονα το αντίστοιχο δόντι (πάνω ή κάτω) θα αρχίσει να κατεβαίνει (ή να ανεβαίνει) προς το κενό που δημιουργήθηκε. Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι η αλλαγή στην θέση διαφόρων δοντιών μέσα στο στόμα και των σχέσεων μεταξύ τους, δηλαδή μια σημαντική μεταβολή στη σύγκλειση. Από εδώ και πέρα, ανάλογα μετο πόσο αρμονική ήταν η σύγκλειση μέχρι τώρα ή εμφάνιζε ήδη κάποιες δυσαρμονίες, ενδέχεται να προκύψουν μια σειρά προβλημάτων: φθορές (αποτριβές) κάποιων δοντιών ή και κατάγματα (σπασίματα), πόνοι στις αρθρώσεις της κάτω γνάθου και πρωινό -κυρίως- πιάσιμο των μασητήριων μυών. Οι μετακινήσεις των δοντών ίσως έχουν σαν αποτέλεσμα να εμφανιστεί "αραίωμα" κάποιων άλλων, οπότε είναι πιθανή μια αλλαγή και σ' αυτό το ίδιο το χαμόγελο σας. Φυσικά αντιλαμβάνεστε ότι αν η απώλεια ενός δοντιού μπορεί να περάσει "απαρατήρητη", σε περίπτωση απώλειας και δεύτερου ή και τρίτου το ένα πρόβλημα θα προστεθεί στο άλλο κι οι επιπτώσεις θα είναι πολύ εντονότερες. Μπορείτε να μου εξηγήσετε τους όρους γέφυρα και στεφάνη; Θυμηθείτε την πρώτη φορά που διασχίσατε μια γέφυρα. Αν επρόκειτο και για μια γέφυρα πάνω από ένα μεγάλο, αφρισμένο ποτάμι, τότε ακόμα καλύτερα. Δεν ήταν μια θαυμάσια αίσθηση; Ενα θαυμαστό τεχνολογικό επίτευγμα που ένωνε τις δυο απομακρυσμένες όχθες του ποταμού και σας έδινε την δυνατότητα να περάσετε από τη μια πλευρά στην άλλη χωρίς να βρέξετε ούτε το δακτυλάκι σας, ενώ ταυτόχρονα απολαμβάνατε και τη θέα του άγριου νερού από ψηλά. Θυμηθείτε τώρα και την αίσθηση που νοιώσατε ότι πρέπει να βάλετε μια γέφυρα στο στόμα σας: Απορία για την άγνωστη έννοια, δέος για τον οδοντίατρο σας που υπόσχεται να καταφέρει τόσο μυστηριακά πράγματα, όπως το να χωρέσει μια γέφυρα στο στοματάκι σας, ίσως ακόμα και τρόμος για την μετέπειτα τύχη του στόματος σας. Ας σοβαρευτούμε... Οι οδοντιατρικές γέφυρες είναι εξίσου αξιοθαύμαστα δημιουργήματα με τις γέφυρες ανάμεσα σε δύο κόσμους. Εχουν σχεδιαστεί για να αποκαταστήσουν την υγεία του στόματος σας και να λαμπρύνουν το χαμόγελο σας. Μια σωστά κατασκευασμένη γέφυρα με σύγχρονα υλικά και τεχνικές κρύβει μια απίστευτη κομψότητα. Δεν θα ήταν υπερβολή να μιλήσει κανείς για αυτήν με όρους της γλυπτικής ή της ζωγραφικής μια και συνδυάζει και τα δύο. Ομως τι είναι γέφυρα; Εστω ότι κάποιο άτυχο δόντι σας έχασε τη μάχη και χρειάστηκε να γίνει εξαγωγή. Η επόμενη κίνηση είναι να συμπληρωθεί το κενό που προέκυψε, για λόγους που έχω ήδη εξηγήσει. Οι λύσεις είναι δύο: ή η τελείως πρόσφατη και μη διαδεδομένη λύση ενός εμφυτεύματος ή η κλασσική λύση μιας γέφυρας. Στην δεύτερη περίπτωση θα κατασκευαστεί ένα τεχνητό δόντι το οποίο θα στηριχτεί στο εμπρος και το πίσω από το κενό δόντια. η στήριξη του στα δόντια αυτά γίνεται με κατάλληλα κατασκευασμένα "καλύμματα" με τα οποία είναι ενωμένο κι εφαρμόζουν πάνω στα δόντια αυτά, αφού προηγουμένως τροχιστούν και μειωθεί ο όγκος τους. Ας δούμε τα σχήματα: στο 1ο σχήμα βλέπουμε την μείωση του όγκου των δοντιών που γίνεται με το τρόχισμα στο 2ο σχήμα βλέπουμε την γέφυρα κατασκευασμένη και τοποθετημένη στα τροχισμένα δόντια H γέφυρα αυτή αποτελείται από 3 τεχνητά δόντια, όπου ενώ το μεσαίο είναι συμπαγές, τα άλλα δύο, που στηρίζονται στα τροχισμένα δόντια, εσωτερικά είναι κενά. Ουσιαστικά πρόκειται για 2 καλύπτρες των δοντιών αυτών. Η γέφυρα συγκολλάται στα τροχισμένα δόντια και παραμένει ακίνητη στη θέση της. Αν τώρα είχαμε κάποιο πολύ τερηδονισμένο ή κάποιο σπασμένο δόντι κια χρειαζόταν να το καλύψουμε για να προστατευθεί θα χρησιμοποιήσουμε μια στεφάνη ("θήκη"), δηλαδή μια τεχνητή καλύπτρα, η οποία εσωτερικά είναι κοίλη κι εφαρμόζει στο τροχισμένο δόντι, ενώ εξωτερικά διαθέτει την μορφή ενός κανονικού δοντιού. Μια σωστά κατασκευασμένη γέφυρα: εφαρμόζει στενά στα δόντια δεν τραυματίζει τα ούλα και δεν προξενεί τοπικά ουλίτιδα δεν πιέζει τα ούλα στο σημείο που λείπει το δόντι αλλά αφήνει χώρο για να καθαρίζεται η περιοχή αποκαθιστά τις σωστές επαφές με τους ανταγωνιστές (τα αντίστοιχα δόντια της άλλης γνάθου, που έρχονται σε επαφή με τη γέφυρα, όταν κλείνουμε το στόμα μας) δεν αλλοιώνει την αισθητική του στόματος Η κατασκευή της είναι μια πολύπλοκη διαδικασία με απαιτητικό σχεδιασμό, χρήση πολλών εξειδικευμένων υλικών και προϋποθέτει την άριστη συνεργασία οδοντίατρου -οδοντοτεχνίτη. Στον οδοντοτεχνίτη αναλογεί μεγάλο μέρος της επιτυχίας μιας γέφυρας. Απαιτεί από αυτόν άριστη τεχνική αλλά και καλλιτεχνικές τάσεις. Σ' αυτόν ανατίθεται το δύσκολο έργο να ταιριάξει τον όγκο μιας γέφυρας μέσα στο υπάρχον στοματικό περιβάλλον. Ταυτόχρονα πρέπει να εξασφαλίσει την αντοχή και την λειτουργικότητα. Ισως το δυσκολότερο κομμάτι έχει να κάνει με την αισθητική: πέρα από την σωστή διαμόρφωση του σχήματος, χρειάζεται η χρωματική προσαρμογή στο στόμα του ασθενούς. Φανταστείτε 4 χρώματα: πορτοκαλί, γαλάζιο, λευκό και λίγο καφέ. Αυτά είναι τα χρώματα που χρησιμοποιεί συνήθως ο οδοντοτεχνίτης. Τα αναμιγνύει μεταξύ τους σε τέτοιες αναλογίες, ώστε να προκύψει το εκάστοτε ζητούμενο χρώμα. Εκτός από το χρώμα πρέπει να φροντίσει για την σωστή διαφάνεια των δοντιών αλλά και για την απόδωση ιδιαίτερων χαρακτηριστικών, όπως αύλακες και σχισμές στην μασητική επιφάνεια ή κάποια ιδιαίτερη χρωματική ζώνη κοντά στα ούλα. Θα τελειώσω με μια ποιητική παρατήρηση του συνεργάτη μου οδοντοτεχνίτη:" Η χρωματική γκάμα των δοντιών ενός λαού εξαρτάται από την γεωγραφική θέση που ζει κι από την φυλή που ανήκει. Στην Ελλάδα, χώρα του ήλιου και του γαλάζιου ουρανού, τα χρώματα των δοντιών των Ελλήνων, συνήθως χαρακτηρίζονται από πολύ πορτοκαλί (ήλιος) και γαλάζιο (ουρανός). Αντίθετα σε λαούς βόρειων περιοχών τα χρώματα αυτά απουσιάζουν και κυριαρχεί το γκρί και το καφέ, σκούρα χρώματα που ακολουθούν τη διαφορά στις κλιματολογικές συνθήκες με τις γκρίζες, συννεφιασμένες μέρες". Από τι υλικά κατασκευάζονται οι στεφάνες και οι γέφυρες; Πλεονεκτεί κάποιο απ' αυτά; Παλιότερα κύριο υλικό ήταν ο χρυσός, δεδομένου, ότι -σαν μαλακό μέταλλο- δουλευόταν εύκολα, ενώ διαθέτει κι άριστη βιολογική συμπεριφορά στον οργανισμό. Λόγω κάκιστης αισθητικής αντικαταστάθηκε στη συνέχεια από μεταλλικές γέφυρες με επικάλυψη ακρυλικού στην πρόσθια πλευρά τους (μεταλλο-ακρυλικές). Πιο σύγχρονες είναι οι γέφυρες από μέταλλο και πορσελάνη (μεταλλο-κεραμικές), ενώ το πιο πρόσφατο είναι μικρές γέφυρες και στεφάνες από σκέτη πορσελάνη (ολοκεραμικές). Αισθητικά και λειτουργικά πλεονεκτεί η πορσελάνη, με τον ολοκεραμικό τύπο να προσφέρει την καλύτερη αισθητική. Οι μεταλλο-ακρυλικές κατασκευές έχουν βασικά αισθητικά μειονεκτήματα, τα οποία αυξάνονται με την πάροδο του χρόνου: το ακρυλικό φθείρεται κι αποχρωματίζεται. Αντίθετα τα κεραμικά υλικά δεν παρουσιάζουν καμμία φθορά στο πέρασμα του χρόνου, εκτός από την πιθανότητα να σπάσουν, αν τους φερθούμε "βάρβαρα", όπως να μασήσουμε ένα κόκκαλο ή να σπάσουμε ένα αμύγδαλο. Οπως όλα τα πολύ σκληρά υλικά (πχ. διαμάντι) δεν χαράζουν και δεν φθείρονται, αλλά μπορεί να σπάσουν. Γενικά αν ζητάτε το καλύτερο για σας, η πορσελάνη και στους δυο τύπους (μεταλλο-κεραμική και ολοκεραμική) είναι η λύση επιλογής. Στο παρελθόν είχα κάνει σφραγίσματα σε μπροστινά δόντια. Ενώ αρχικά το χρώμα τους ταίριαζε απόλυτα με τα δόντια μου, με τα χρόνια έχουν αποκτήσει μια σκούρα απόχρωση. Διορθώνεται αυτό; Ολα γύρω μας έχουν μια "ημερομηνία λήξης". Επόμενο είναι ότι το ίδιο θα συμβαίνει και στα σφραγίσματα, όσο τεχνικά άρτια κι αν έχουν γίνει. Βέβαια τα υλικά αυτά με τα οποία γίνονται τα σφραγίσματα στα μπροστινά δόντια, οι σύνθετες ρητίνες δηλαδή, εφαρμόστηκαν σχετικά πρόσφατα στην οδοντιατρική. Σήμερα οι ιδιότητες τους είναι σαφώς βελτιωμένες και βελτιώνονται διαρκώς. Τόσο οι χρωματικές τους ιδιότητες και το ταίριασμα τους με το φυσικό χρώμα των δοντιών είναι πολύ καλύτερα, έχει αυξηθεί η σκληρότητα και η αντοχή τους, όπως και ο χειρισμός τους. Επίσης σημαντική είναι η πρόοδος στους παράγοντες συγκόλλησης, υγρά δηλαδή με τα οποία κολλάνε αυτές πάνω στο δόντι. Τα παλιά σας σφραγίσματα, εφόσον έχουν πια αποχρωματιστεί, θα χρειαστούν αντικατάσταση. Μπορείτε όμως να είστε σίγουρη ότι ο χρόνος ζωής τους με τα σημερινά δεδομένα θα είναι πολύ μεγαλύτερος. Τα μπροστινά μου δόντια επάνω, απέχουν μεταξύ τους. Υπάρχει άλλος τρόπος να το διορθώσω εκτος από την Ορθοδοντική; Εξαρτάται από την απόσταση μεταξύ τους: αν είναι αρκετά μεγάλη ή υπάρχουν κι άλλες ανωμαλίες στη διάταξη των δοντιών, ο καλύτερος τρόπος είναι η ορθοδοντική θεραπεία. Αν όμως έχουμε ένα περιορισμένο διάστημα ανάμεσα στους δύο κεντρικούς τομείς, τότε υπάρχει η απλούστατη λύση της αισθητικής αποκατάστασης είτε με συγκόλληση ίδιου χρώματος σύνθετης ρητίνης (το γνωστό "άσπρο" σφράγισμα), είτε με όψεις πορσελάνης. Πρόκειται για λύσεις με άριστα αποτελέσματα, χωρίς πολύπλοκες διαδικασίες. Στο στόμα μου έχω πολλά μεταλικά σφραγίσματα. Ορισμένα απ' αυτά είναι αρκετά παλιά κι έχουν μαυρίσει. Η εικόνα τους με ενοχλεί και σκέφτομαι να τα αντικαταστήσω με "άσπρα" σφραγίσματα. Υπάρχει κάτι που θα έπρεπε να ξέρω πριν το αποφασίσω;. Αφού διαβάσετε την απάντηση στην προηγούμενη ερώτηση, θα συμπληρώσω ότι η πρόοδος είναι τόσο σημαντική, που μας επιτρέπει να χρησιμοποιούμε σύνθετες ρητίνες σε σφραγίσματα στα πίσω δόντια με πολύ λιγότερες επιφυλάξεις απ' ότι στο πρόσφατο παρελθόν. Οι απαιτήσεις μας από τα σφραγίσματα στα πίσω δόντια είναι πολύ μεγαλύτερες απ' ότι στα μπροστινά, μια και με τα δόντια αυτά μασάμε την τροφή μας κι οι δυνάμεις που αναπτύσσονται είναι πολύ μεγαλύτερες από τις δυνάμεις που εφαρμόζονται στα μπροστινά δόντια. Η αντοχή των σύνθετων ρητινών είναι αρκετά ικανοποιητική σήμερα και μπορούν να ανταπεξέλθουν στις περισσότερες περιπτώσεις, όχι όμως σε όλες. Υπάρχουν πολύ εκτεταμένα σφραγίσματα, όπου το αμάλγαμα (το μεταλικό σφράγισμα) σαφώς υπερτερεί. Εκεί όμως που αμφιβάλλουμε για την αντοχή της σύνθετης ρητίνης, έχουμε την άριστη λύση των ενθέτων πορσελάνης. Γίνονται σφραγίσματα από πορσελάνη; Τα σφραγίσματα από πορσελάνη ή ένθετα πορσελάνης είναι μια πολύ νέα πρακτική στην οδοντιατρική. Παλιότερα υπήρχαν τα ένθετα χρυσού, άριστες λύσεις λειτουργικά αλλά με μεγάλο αισθητικό μειονέκτημα. Εκεί που ο χρυσός απέτυχε, η πορσελάνη μας έδωσε τη λύση. Ας εξηγήσω τι είναι ένθετο. Ενθετο είναι το σφράγισμα που κατασκευάζεται από τον οδοντοτεχνίτη, με βάση αποτύπωμα του τροχισμένου δοντιού που παίρνει ο οδοντίατρος. Ο οδοντίατρος τροχίζει το δόντι αφαιρώντας την τερηδόνα και δίνοντας του το κατάλληλο σχήμα για να υποδεχθεί το ένθετο. Στη συνέχεια παίρνει ένα αποτύπωμα, το οποίο στέλνει στον οδοντοτεχνίτη μαζί με υποδείξεις για το χρώμα των δοντιών του ασθενή και το δόντι σφραγίζεται προσωρινά. Ο οδοντοτεχνίτης κατασκευάζει ένα "σφράγισμα" από ειδική πορσελάνη προσπαθώντας να πετύχει άριστη εφαρμογή κι αισθητικό ταίριασμα. Μετά από μερικές μέρες το ένθετο δοκιμάζεται από τον οδοντίατρο στον ασθενή κι εφόσον όλα είναι τέλεια, το συγκολλάει στο δόντι με ειδικά υλικά. Πρόκειται για είδος αποκατάστασης με αυξημένες απαιτήσεις τόσο από τον οδοντίατρο όσο κι από τον οδοντοτεχνίτη. Οι διαδικασίες είναι πολύπλοκες και χρειάζεται εξαιρετική σημασία στην λεπτομέρεια, το αποτέλεσμα όμως δικαιώνει τον κόπο και το (αυξημένο) κόστος: πρόκειται για μια αποκατάσταση με μηδενική φθορά κι αποχρωματισμό, αξεπέραστη αισθητική, άριστη προσαρμογή στο δόντι και άριστη βιολογική συμβατότητα με τον οργανισμό. Τις τελευταίες μέρες έχω έντονο πρόβλημα με κάποιο δόντι μου. Πονάει αφόρητα, ενώ από χθες έχει πρηστεί το μάγουλο μου στο σημείο αυτό. Τι συμβαίνει; Δυστυχώς βιώνετε την δυσάρεστη εμπειρία ενός οδοντοφατνιακού αποστήματος. Ο πολφός (τα αγγεία και τα νεύρα στο εσωτερικό του δοντιού) έχει νεκρωθεί από κάποια πολύ βαθειά τερηδόνα. Τα μικρόβια έχουν προσβάλλει το οστούν γύρω από τη ρίζα, το οποίο στο σημείο αυτό έχει διαλυθεί κι έχει δημιουργηθεί μια κοιλότητα γεμάτη πύον. Το πύον αυτό δεν έχει από που να φύγει κι έτσι ασκεί μεγάλη πίεση στο οστούν, με αποτέλεσμα τον αφόρητο πόνο που νοιώθετε. Ταυτόχρονα εμφανίζεται οίδημα (πρήξιμο) στο ούλο ή και στο μάγουλο της περιοχής που πάσχει. Σε παραμελημένα αποστήματα το πύον σταδιακά θα ανοίξει διέξοδο μέσα από το οστούν και το ούλο, θα δημιουργηθεί ένα συρίγγιο και θα παροχετεύεται (θα ρέει) στο στόμα. Τα αποστήματα θεραπεύονται αποτελεσματικά από τον οδοντίατρο σας με τη διαδικασία που είναι γνωστή ως απονεύρωση (ενδοδοντική θεραπεία). Η ενδοδοντική θεραπεία έχει άδικα συνδεθεί με πολύ πόνο. Αυτό που πονάει είναι το απόστημα ή η πολφίτιδα (φλεγμονή του πολφού, όταν αυτός δεν έχει νεκρωθεί ακόμα) και όχι η απονεύρωση, όταν βέβαια γίνει με σωστή τοπική αναισθησία. Τα απονευρωμένα δόντια διατηρούνται πολλά χρόνια στο στόμα, λειτουργώντας άψογα. Γενικά οι σύγχρονες μέθοδοι ενδοδοντικής θεραπείας μας δίνουν τη δυνατότητα να διατηρήσουμε στο στόμα δόντια ή και ρίζες ακόμα, που παλιότερα θεωρούνταν καταδικασμένα. Τα δόντια μου είναι κίτρινα. Υπάρχει τρόπος να τα λευκάνω; Ναι, τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί τρόποι λεύκανσης των δοντιών. Ο απλούστερος τρόπος είναι η χρήση ενός νάρθηκα (εύκαμπτο, διαφανές κάλυμμα των δοντιών), τον οποίο γεμίζετε με ένα ειδικό gel και τον φοράτε όλη τη νύκτα για μια περίοδο 15-21 ημερών. Θεωρείται ασφαλής μέθοδος και χρειάζεται μια σύντομη επανάληψη κάθε 2-3 χρόνια περίπου. Δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιείται στις περιπτώσεις που υπάρχουν τερηδονισμένα δόντια ή κατεστραμμένα σφραγίσματα. Πρώτα πρέπει να γίνονται τα απαραίτητα σφραγίσματα ή άλλες θεραπείες και μετά να ακολουθεί η διαδικασία της λεύκανσης. Επίσης, πρέπει όμως να αναφέρω ότι τα αποτελέσματα δεν μπορούν να προβλεφθούν απόλυτα. Σε άλλες περιπτώσεις η λεύκανση μπορεί να είναι εντονότερη ενώ σε άλλες μπορεί να είναι ελάχιστη. Λέγοντας λεύκανση δεν εννοούμε ότι το χαμόγελο σας θα γίνει ξαφνικά το αστραφτερό, κατάλευκο χαμόγελο που θαυμάζουμε στις διαφημίσεις. Αυτό συνήθως, είτε είναι αποτέλεσμα ηλεκτρονικής επεξεργασίας εικόνας είτε μιας εκτεταμένης αισθητικής αποκατάστασης των δοντιών με στεφάνες ή όψεις πορσελάνης. Γιατί οι φρονιμίτες μου δεν έχουν βγει ακόμα παρ' όλο που είμαι 30 ετών; Εχετε δίκιο να αναρωτιέστε. Σε πολλά άτομα οι φρονιμίτες είτε δεν βγαίνουν καθόλου είτε βγαίνουν εν μέρει, προβάλλει δηλαδή στο στόμα μονάχα ένα τμήμα τους. Ο λόγος γι αυτό είναι η έλλειψη χώρου, οπότε είτε εγκλωβίζονται μέσα στο οστούν (έγκλειστοι) είτε παίρνουν λοξή θέση και προβάλλει κάποιο τμήμα τους (ημιέγκλειστοι). Πρόβλημα δημιουργείται όταν πιέζουν το δόντι μπροστά από αυτούς ή όταν είναι ημιέγκλειστοι οπότε δημιουργείται μια τοπική "παγίδα" μικροβίων και υπολειμμάτων τροφών με αποτέλεσμα συχνές φλεγμονές τοπικά. Η φλεγμονή μπορεί να είναι έντονη με έντονη ευαισθησία στην πίεση, πόνο που αντανακλάει στο αυτί, τοπικό πρήξιμο, ακόμα και πυρετό. Η αντιμετώπιση της θα γίνει από τον οδοντίατρο σας, ωστόσο για να την αποφύγετε προσπαθείστε να καθαρίζετε την περιοχή όσο καλύτερα μπορείτε. Αν οι προσβολές είναι συχνές θα χρειαστεί να γίνει εξαγωγή του υπαίτιου φρονιμίτη. Πότε ένα δόντι θεωρείται καταδικασμένο και χρειάζεται να γίνει εξαγωγή; Αυτή είναι μια πραγματικά δύσκολη ερώτηση δεδομένου ότι δεν υπάρχουν απόλυτα κριτήρια. Συνήθως για να καταλήξουμε στην εξαγωγή ενός δοντιού συνεκτιμούνται μια σειρά παραγόντων, όπως τα προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν στο συγκεκριμένο δόντι, η κατάσταση της υγείας του ασθενούς και η ηλικία του, η αναγκαιότητα διατήρησης του δοντιού και φυσικά η θέληση του ασθενούς να υποβληθεί στην ανάλογη θεραπεία προκειμένου να διατηρήσει τα δόντια του. Πιο αναλυτικά: Ανάγκη εξαγωγής ενός δοντιού υπάρχει όταν: -1. υπάρχει κάταγμα της ρίζας του -2. έχει τερηδονιστεί και η τερηδόνα επεκτείνεται στη ρίζα μέχρι το επίπεδο του οστού που το στηρίζει -3. όταν λόγω ουλίτιδας έχει καταστραφεί το οστούν γύρω από αυτό και παρουσιάζει πολύ έντονη κινητικότητα -4. όταν υπάρχει κάποιο απόστημα και είτε έχει ήδη γίνει σωστή ενδοδοντική θεραπεία χωρίς αποτέλεσμα είτε αυτή δεν μπορεί να γίνει λόγω αποφραγμένου ριζοσωλήνα, πολύ έντονης κάμψης στο ριζοσωλήνα ή για άλλο λόγο. Στα παραπάνω κριτήρια πρέπει να προσθέσουμε και τη δυνατότητα ή μη της ακροριζεκτομής, μιας χειρουργικής τεχνικής με θαυμάσια αποτελέσματα. -5. όταν επιβάλλεται στα πλαίσια ορθοδοντικής θεραπείας -6. όταν η κατάσταση των δοντιών και των ούλων είναι κακή και ο ασθενής υποβάλλεται σε χημειοθεραπείες ή έχει τεχνητές βαλβίδες στην καρδιά ή βαλβιδοπάθεια Πρέπει να συμπληρώσουμε ότι οι δυνατότητες της οδοντιατρικής σήμερα είναι πολύ μεγάλες. Τις δυνατότητες του γενικού οδοντιάτρου συμπληρωνουν κι επεκτείνουν οι δυνατότητες των ειδικευμένων οδοντιάτρων, όπως είναι οι περιοδοντολόγοι (αυτοί που ασχολούνται με το περιοδόντιο, τους ιστούς που περιβάλλουν και στηρίζουν τα δόντια), οι ενδοδοντιστές, οι προσθετολόγοι, οι παιδοδοντίατροι, οι ορθοδοντικοί και οι γναθοχειρουργοί. Σε ελάχιστες περιπτώσεις υπάρχει πραγματική ανάγκη εξαγωγής, στην πράξη όμως καθοριστική είναι η θέληση του ασθενούς να διατηρήσει τα δόντια του και -δυστυχώς- οι οικονομικές του δυνατότητες. Στο σημείο αυτό πρέπει να επισημανθεί η στάση των ασφαλιστικών ταμείων που αρνούνται να καλύψουν το πραγματικό κόστος της οδοντιατρικής περίθαλψης.