«Δεύτερη ευκαιρία» παρέχει ο νέος κώδικας πτωχεύσεων

Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ Παρασκευή, 29 Απριλίου 2011

Το καινοτόμο στοιχείο της ρύθμισης είναι ο γρήγορος επανακαθορισμός των σχέσεων οφειλέτη και πιστωτών, με σύναψη δεσμευτικής συμφωνίας εξυγίανσης, μετά και από εμπιστευτικές διαπραγματεύσεις.

«Σανίδα σωτηρίας» στις επιχειρήσεις που βρίσκονται σε οικονομική αδυναμία και κινδυνεύουν να χρεοκοπήσουν επιχειρεί να ρίξει υπουργείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας (ΥΠΑΑΝ) μέσω της αναμόρφωσης του Πτωχευτικού Κώδικα και της θεσμοθέτησης της προ - πτωχευτικής διαδικασίας.
Με το νέο πλαίσιο, εκτιμάται ότι θα διασωθούν πολλές επιχειρήσεις και ανάλογες θέσεις εργασίας, ενώ θα διευκολυνθεί και η προσέλκυση επενδύσεων καθώς με τη νέα διαδικασία επιτυγχάνεται ευκολότερα η μεταβίβαση των υπαγόμενων επιχειρήσεων.
Το σχετικό σχέδιο νόμου που παρουσιάστηκε χθες σε δεύτερη ανάγνωση στο υπουργικό συμβούλιο από τον αρμόδιο υπουργό κ. Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, ουσιαστικά επιδιώκει την εξυγίανση των επιχειρήσεων που είναι επιχειρηματικά βιώσιμες αλλά αντιμετωπίζουν προβλήματα ρευστότητας, αρκετά πριν επέλθει η περίοδος πτώχευσης που αυτόματα θα σημάνει και την απαξίωσή τους.
Μάλιστα, προβλέπει την πλήρη αντικατάσταση του έκτου κεφαλαίου (άρθρα 99 έως 106) του ν. 3588/2007 (Πτωχευτικός Κώδικας), ενώ πλέον, υπό όρους, στην προπτωχευτική διαδικασία θα μπορούν να εντάσσονται και επιχειρήσεις που έχουν προχωρήσει σε παύση πληρωμών.
Σύμφωνα με τον κ. Χρυσοχοΐδη, το καινοτόμο στοιχείο της ρύθμισης είναι ο γρήγορος επανακαθορισμός των σχέσεων οφειλέτη και πιστωτών, με σύναψη δεσμευτικής συμφωνίας εξυγίανσης, μετά και από εμπιστευτικές διαπραγματεύσεις, που έχει ως στόχο τον περιορισμό της προκύπτουσας ζημίας στο ελάχιστο. Έτσι, περιορίζεται το διάστημα της αβεβαιότητας σε σχέση με την επιβίωση ή μη της επιχείρησης.
* Τι αλλάζει με την αναμόρφωση της προ-πτωχευτικής διαδικασίας
Η επιχείρηση διάσωσης της επιχείρησης δεν γίνεται στο πλαίσιο της πτωχευτικής διαδικασίας, όπως γινόταν μέχρι σήμερα (κυρίως με το θεσμό του σχεδίου αναδιοργάνωσης).
Ο Πτωχευτικός Κώδικα που ισχύει μέχρι σήμερα προβλέπει μεν για το προ-πτωχευτικό στάδιο τη διαδικασία της συνδιαλλαγής, χωρίς όμως η συμφωνία που απορρέει από αυτή τη διαδικασία να δεσμεύει τους μη συναινούντες πιστωτές. Έτσι, δημιουργείται αυτό που στην οικονομική επιστήμη αποκαλείται «πρόβλημα της συλλογικής δράσης».
Δηλαδή, ακόμη και αν όλοι οι πιστωτές αναγνωρίζουν ότι μια ρύθμιση των απαιτήσεών τους που θα διασώσει τον οφειλέτη θα είναι προς το συλλογικό συμφέρον, κάθε ένας χωριστά μπορεί να ελπίζει ότι οι λοιποί πιστωτές θα υποστούν το κόστος της ρύθμισης και θα εξυγιάνουν την επιχείρηση του οφειλέτη, χωρίς όμως ο πιστωτής αυτός να υποστεί τις θυσίες της ρύθμισης. Για τον λόγο αυτό παρατηρείται ότι, ενώ μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων εισέρχεται στις διαδικασίες του άρθρου 99, πολύ λίγες επιτυγχάνουν συμφωνία με τους πιστωτές τους και πραγματική εξυγίανση.
Σύμφωνα με το ΥΠΑΑΝ, η προτεινόμενη ρύθμιση συνδυάζει τα θετικά στοιχεία της καταργημένης ρύθμισης του άρθρου 44 του ν. 1892/1990 (ιδίως τη δέσμευση της μειοψηφίας) και της ρύθμισης του Πτωχευτικού Κώδικα (διαδικασία συνδιαλλαγής), προχωρώντας όμως πέραν αυτών και εισάγοντας καινοτόμες λύσεις.
* Πώς διασφαλίζεται η προστασία των πιστωτών μιας επιχείρησης
1. Η ανάγκη της διάσωσης της επιχείρησης δεν έρχεται σε σύγκρουση, αλλά αντίθετα συμπλέει με τα συμφέροντα των πιστωτών, αφού κατά κανόνα οι πιστωτές θα ικανοποιηθούν περισσότερο από μια λειτουργούσα επιχείρηση, από ό,τι θα ικανοποιούνταν από την αναγκαστική πώληση των περιουσιακών της στοιχείων.
2. Στις λίγες περιπτώσεις που η εκποίηση των περιουσιακών στοιχείων είναι ευνοϊκότερη για τους πιστωτές από τη διάσωση της επιχείρησης θα πρόκειται για επιχειρήσεις μεσοπρόθεσμα μη βιώσιμες, η απόπειρα διάσωσης των οποίων δεν είναι κοινωνικά και οικονομικά επωφελής αφού είναι καταδικασμένη σε αποτυχία. Για τον λόγο αυτόν τίθεται ως κριτήριο της διαδικασίας εξυγίανσης το να μη παραβλάπτεται η συλλογική ικανοποίηση των πιστωτών.
3. Προβλέπεται ότι με βάση τη συμφωνία πρέπει οι πιστωτές να μην περιέρχονται σε χειρότερη θέση από αυτήν στην οποία θα βρίσκονταν αν ο οφειλέτης πτώχευε και πρέπει να τηρείται η αρχή της ισότητας μεταξύ πιστωτών που βρίσκονται στην ίδια θέση - ρυθμίσεις που συνιστούν ουσιώδεις δικλίδες ασφαλείας για τους μικρούς πιστωτές.

Η επιχείρηση διάσωσης της επιχείρησης δεν γίνεται στο πλαίσιο της πτωχευτικής διαδικασίας, όπως γινόταν μέχρι σήμερα.

Ποιες ρυθμίσεις μπορεί να περιλαμβάνουν οι συμφωνίες
Το υπουργείο Περιφερειακής Ανάπτυξης έδωσε στη δημοσιότητα ενδεικτικά περιπτώσεις εξυγίανσης με μεταβίβαση εν όλω ή εν μέρει της επιχείρησης του οφειλέτη. Ειδικότερα:
α. Ανώνυμη εταιρεία οφείλει 10.000.000 ευρώ. Τρίτος αγοράζει το σύνολο του ενεργητικού της επιχείρησής της χωρίς να αναλάβει μέρος του παθητικού έναντι 5.000.000 ευρώ, τα οποία χρησιμοποιούνται για τη μερική ικανοποίηση των πιστωτών οι οποίοι συμφωνούν να διαγράψουν τα υπόλοιπα.
β. Ανώνυμη εταιρεία οφείλει 10.000.000 ευρώ. Τρίτος αγοράζει το σύνολο του ενεργητικού της επιχείρησής της, αναδέχεται υποχρεώσεις 3.000.000 ευρώ και καταβάλει τίμημα τοις μετρητοίς 3.000.000 Ευρώ. Τα εναπομένοντα 4.000.000 ευρώ διαγράφονται.
γ. Ανώνυμη εταιρεία οφείλει 10.000.000 Ευρώ. Τρίτος αγοράζει το ενεργητικό ενός από τους δύο κλάδους της δραστηριότητάς της έναντι τιμήματος 4.000.000 ευρώ. Από τα εναπομένοντα 6.000.000 ευρώ, 1.000.000 ευρώ παραμένει ως χρέος του οφειλέτη, 3.000.000 ευρώ κεφαλαιοποιούνται και 2.000.000 ευρώ διαγράφονται.
δ. Ανώνυμη εταιρεία οφείλει 10.000.000 ευρώ. Οι πιστωτές της εισφέρουν σε ανώνυμη εταιρεία που συστήνεται για τον σκοπό αυτόν τις απαιτήσεις τους. Στη συνέχεια η νέα ανώνυμη εταιρεία αγοράζει έναντι 10.000.000 ευρώ το σύνολο του ενεργητικού της παλιάς. Το τίμημα συμψηφίζεται με τις απαιτήσεις που ανήκουν πλέον στη νέα εταιρεία. Έτσι η επιχείρηση περιέρχεται ελεύθερη χρεών σε εταιρεία που ανήκει στους πιστωτές.
ε. Ανώνυμη εταιρεία οφείλει 10.000.000 ευρώ. Οι πιστωτές της εισφέρουν σε νέα ανώνυμη εταιρεία απαιτήσεις ύψους 5.000.000 ευρώ και η νέα εταιρεία αγοράζει τον έναν από τους δύο κλάδους της δραστηριότητας της παλαιάς ανώνυμης εταιρείας έναντι 5.000.000 ευρώ (με συμψηφισμό των απαιτήσεών της κατά της παλαιάς εταιρείας) και αναδέχεται επιπλέον υποχρεώσεις 2.000.000 ευρώ.
Από τις εναπομένουσες υποχρεώσεις της παλαιάς ανώνυμης εταιρείας, 1.000.000 ευρώ ορίζεται ότι θα καταβληθεί σε δόσεις με βάση την αναμενόμενη κερδοφορία του εναπομένοντος κλάδου της, ενώ 2.000.000 ευρώ εξοφλούνται από αύξηση κεφαλαίου που καλύπτουν οι υφιστάμενοι μέτοχοι της παλαιάς εταιρείας και τρίτοι επενδυτές.
Τα βασικά σημεία του πλαισίου
1. Εισάγεται η δυνατότητα δέσμευσης των μη συναινούντων πιστωτών, λύνοντας έτσι το προαναφερθέν «πρόβλημα της συλλογικής δράσης».
2. Συγκεκριμένα δίνεται, κατά το γαλλικό πρότυπο, η δυνατότητα να καταλήξουν οφειλέτης και δανειστές σε συμφωνία χωρίς επίσημη διαδικασία διαπραγματεύσεων, με εμπιστευτικές διαπραγματεύσεις, ώστε να αποφεύγεται, όπου είναι εφικτό (συνήθως όταν οι δανειστές είναι λίγοι και συνεργάζονται μεταξύ τους), η δημιουργία αβεβαιότητας ως προς την επιβίωση της επιχείρησης που συνεπάγεται σήμερα η υπαγωγή σε διαδικασία συνδιαλλαγής.
Στην περίπτωση που επιλέγεται η διαδικασία επίσημης διαπραγμάτευσης στο πλαίσιο της διαδικασίας εξυγίανσης δίνονται δύο δυνατότητες - είτε να συνάπτουν τη συμφωνία απευθείας οι πιστωτές, είτε να συγκαλείται συνέλευση των πιστωτών. Η δεύτερη διαδικασία αναμένεται ότι θα χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις που υπάρχει πληθώρα πιστωτών που είναι δύσκολο να συντονιστούν διαφορετικά.
* Τι είδους ρυθμίσεις μπορούν να συμπεριλαμβάνονται
Ως προς το περιεχόμενο της συμφωνίας εξυγίανσης (άρθρο 106ε παρ. 1) δίνεται ευρύτατη διακριτική ευχέρεια στα μέρη με ενδεικτική δυνατότητα χρήσης διαφόρων μέτρων από τα πιο ήπια μέχρι τα πιο δραστικά, ώστε να καλύπτονται κατά το δυνατό όλες οι περιπτώσεις ανάλογα με την έκταση του προβλήματος της επιχείρησης.